Jacek Kaczmarski

Limeryki o narodach

Był Anglik co przyjaźń nawiązał z Hindusem
Z najczystszej sympatii, a nie pod przymusem.
Do dzisiaj by trwała
Ta przyjaźń wspaniała,
Lecz Hindus nieświeży dał mu ser.

Pretensje mieć trudno do tego Anglika,
Gdy druh w narodowej go dumie dotyka.
Więc wzgardził pariasem
I przyjaźń swą z czasem
Położył u stóp — Irlandczyka.

Przyśpiew
Narody, narody! Po diabła narody
Stojące na drodze do szczęścia i zgody?
Historia nam daje dobitne dowody:
Pragniecie pokoju? — Usuńcie przeszkody —
Narody, narody, narody!

Raz Francuz sąsiada miał, co był z Somalii,
W Tuluzie mieszkali i pastis pijali.
Lecz wnet się przekonał
Potomek Dantona
Że druh jego łeb ma ze stali.

Nie mieli pretensji koledzy Francuza,
Że przepić nie umiał czarnego łobuza.
Lecz rzekli: Mon ami,
Jak pić chcesz — to z nami!
Bo nie dla przybłędów Tuluza!

Raz Chińczyk w Japonce się tak zauroczył,
Że wizje małżeństwa był przed nią roztoczył,
Lecz Kwiat Kraju Wiśni
Rzekł — ani się mi śni!
Spójrz w lustro, wszak skośne masz oczy!

Cóż z sercem złamanym uczynić na świecie?
Więc poszedł do wojska i śnił o odwecie.
Lecz — losu ironio! —
Brak wojny z Japonią
Do mnichów więc strzela w Tybecie!

Sympatię Singalez raz czuł do Tamila,
Choć wrogość dzieliła ich ludy na Sri-La-
Nce — dawnym Cejlonie,
Gdzie nawet są słonie
W polityce mądre nad wyraz.

Lecz słoń Singaleza — Tamilów sympatyk —
Zwykł noc mu po nocy wykradać granaty,
I pojął Singalez,
Że musi, choć z żalem
Sympatie swe spisać na straty.

Był też Palestyńczyk, co z Żydem się bratał
W przyjaźni tej widząc nadzieję dla świata,
Strzelając do niego
Powtarzał: Kolego,
Ta krew nas połączy na lata.

Lecz w takiej przyjaźni nie widział Żyd cnoty,
Bo nie miał ochoty na nowe Golgoty,
Więc rzekł — przyjacielu,
My tu, w Izraelu
Nie mamy dla ciebie roboty!

Libijczyk, choć żony miał trzy, muzułmanki,
Czadyjkę zaprosił do swojej lepianki
I rzekł: Dla przykładu
Dam ja z tobą czadu —
I brał ją — wieczory i ranki.

Choć miłość przeszkody pokonać potrafi —
Nie zebrał za czyn swój Libijczyk ów braw i
Dla dobra socjali-
Zmu ją mu zabrali
Ci, których wychował Kadafi.

Bez tchu w herbaciarni wypiwszy pięć herbat
Albańczyk zapałał miłością do Serba,
Lecz Serb, po Śliwowi-
Cy — Albańczykowi
Na zębach wypisał swój herbarz.

Szczerbaty Albańczyk — to pół Albańczyka,
Niejeden polityk się na tym potyka,
Choć jęczy duch Tity,
Że zbędny polityk,
Gdzie trzeba dentysty — praktyka.

Na Cyprze był Turek, co druha miał — Greka,
Obydwu zabrała rodzima bezpieka.
Przy więźniów wymianie
Spotkali się w bramie —
Bez słowa minęli — człek człeka.

Wnet Greczyn u Turków, u Greków zaś Turek
O jednej godzinie stanęli pod murek.
W czas potem niedługi
Nad jednym i drugim
Piaszczysty się wznosił pagórek.

Rosjanin był, który — nie jego to wina —
Za brata uważał pewnego Gruzina.
Czas drużby był krótki,
Bo ów nie pił wódki,
Rosjanin nie pijał zaś wina.

Napisał na niego gdzie trzeba więc donos
I łzę nad przyjaźnią utoczył wzmocnioną.
W obozie zaś Gruzin
Odsiedział lat tuzin,
Lecz przecież go w końcu zwolniono!

Ci wszyscy o których tak długo tu mendzę
Co dzień się widują na forum OeNZet
I skarżą się wzajem
Na ludy i kraje,
Nie skarżąc się jednak na nędzę.

Bo mają do siebie już te kuluary
Gdzie naród z narodem się chwyta za bary,
Że nie o to chodzi,
Kto komu gdzie szkodzi,
Lecz o to — po ile dolary.

Był Polak-patriota, co przy wódki skrzynce
Zawierał przyjaźni pakt z Ukraińcem.
Od słowa do słowa
Dotarli do Lwowa
Ścierając się jak dwa odyńce.

Gdy bić się skończyli, trafili za kraty
Podarłszy w pamięci doniosłe traktaty:
Bo gdy przyjdzie czas —
Wy nas, a my was!
Po brzuchach! — I: budem rezaty!

Ach gdybyż narodów na świecie nie było,
Jak nam by się wtedy szczęśliwie tu żyło!
Dla dobra człowieka, dla szczęścia ludzkości
Złączonej w potężnym uścisku miłości
Aż z trzaskiem pękałyby kości

Limrigau am bobloedd

Roedd Sais yn gyfaill i Hindŵ,
O galon, heb drais.
Fe fasai'r cyfeillgarwch ardderchog
Yn parhau hyd heddiw,
Pe tasai Hindŵ'n peidio â rhoi caws pwdr iddo.

Mae hi'n anodd i feio'r Sais'ma,
Sarhaodd y cyfaill ei falchder cenedlaethol.
Felly gwaredodd o Bariah
A rhoddodd ei gyfeillgarwch o
At draed... Gwyddel.

Cytgan
Pobloedd, pobloedd! I gythraul â phobloedd
Sy'n nadu ffordd llawenydd a chytundeb!
Mae hanes yn rhoi gormod o dystiolaeth i ni:
Oes eisiau tawelwch? — gwaredwch atalion —
Pobloedd, pobloedd, pobloedd!

Unwaith roedd gan Ffrancwr cymydog o Somalia,
Trigent yn Nhoulouse ac yfent bastis.
Ond deallodd yn fuan
Achlin Danton
Bod gan ei gyfaill o pen dur.

Ni'w feiai cydweithwyr y Ffrancwr
Am golli ymryson yfed â dihiryn du.
Ond dwedai: Mon ami,
Os oes eisiau yfed — yf â ni!
Dydy Toulouse ddim ar gyfer crwydriaid!

Unwaith carai Tsinead Siapanes yn gymaint ag
Y cynnigodd priodi iddi.
Ond dwedodd Blodeuyn Gwlad y Geiriosen:
Paid â breuddwydio!
Edrych yn y drych, rwyt ti'n mor lygatgam!

Beth sydd i'w wneud gyda calon toredig?
Aeth i fyddin a breuddwydiai am ateb.
Ond — eironi tynged! —
Heb ryfel â Siapan
Mae o'n saethu at fynaich yn Nhibet!

Unwaith hoffai Sinhal Damil,
Er rhannai gelyniaeth eu pobloedd nhw ar Sri Lanca
— hen Seilón,
Lle mae hyd yn oed cawrfilod
Yn ddoeth yn eithriadol mewn gwleidyddiaeth.

Ond arferai cawrfil y Sinhal — cefnogwr Tamil —
Lladrata ei lawfomiau fo pob nos,
A deallodd y Sinhal
Bod rhaid iddo, yn anffodus,
Ddileu ei gydymdeimlad o fel colled.

Roedd hefyd Palesteiniad yn frawd i Iddew
A gwelai ef obaith y byd yn y cyfeillgarwch'ma.
Wrth saethu ato
Ailadroddai: Eto,
Bydd y gwaed'ma yn ein uno ni am byth.

Ond ni welai'r Iddew dim gwerth yn y cyfeillgarwch'ma,
Achos doedd dim eisiau Golgotha newydd ganddo.
Felly dwedai: fy nghyfaill i,
Does dim gwaith iti
Yma yn Israel!

Er iddo fod tair gwraig Islamaidd
Gwahoddodd Libiaid i'w gwt o
Eneth o Tsiad
Ac wrth weiddi "I'r gad!"
Rhyfelai â hi drwy'r dydd.

Er geill serch trechu popeth —
Ni chafodd y Libiaid ei ganmol.
Er mwyn lles Sosialaeth
Aeth â hi oddi wrtho
Meibion al-Gaddafi.

Wedi yfed pum panaid o de ar unwaith
Ymserchodd Albaniad yn Serbiad,
Ond darluniodd y Serbiad
Wedi slifofitsa
Ei arfbais o ar ddanedd yr Albaniad.

Mae Albaniad mantach yn dim ond hanner Albaniad,
Syrthiodd llawer o wleidyddion ar hyn,
Er mae cysgod Tito yn udo,
Does dim rhaid gwleidydd,
Pan mae rhaid deintydd.

Ar Gyprus roedd Tyrciad a chyfaill Groeg iddo,
Cipiodd heddlu cudd y ddau.
Wrth cyfnewid carcharorion
Gwelant eu hyn ym mhorth —
Ac aethant heibio heb air.

Yn fuan safodd Groegiad erbyn mur wrth Dyrciaid,
Ac ar yr un awr Tyrciad wrth Roegiaid.
Wedyn yn gyflym
Uwchben y naill a'r llall
Cododd tomen dywod.

Roedd Rwsiad diniwed sy'n caru
Rhyw Georgiad fel brawd.
Roedd y cyfeillgarwch yn fyr,
Achos nid yfai y Georgiad fodca,
A nid yfai'r Rwsiad win.

Felly dwedodd amdano wrth yr heddlu
A wylai dros gyfeillgarwch yn uchel.
Gwnaeth y Georgiad
Dwsin blwydd yng ngharchar-wersyll,
Ond cafodd ei ryddhau yn y diwedd!

Mae pawb y ymddiddanir amdanyn yn gymaint yma
Yn cwrdd eu gilydd ar dalwrn Y Cenhedloedd Unedig
Ac yn cwyno amdanyn,
Am bobloedd a froydd,
Ond nid am dlodi.

Oblegid mae cynteddau,
Lle dydy pobloedd dim yn brwydro yn erbyn eu gilydd,
Lle trafodir
Nid pwy i'w orthrymu,
Ond — am faint o ddoleri.

Roedd Pwyl-gwladgarwr a wnaeth, wrth botel fodca,
Gytundeb cyfeillgarwch gyda Wcreiniad.
Gair fesul gair
Cyrhaeddant i Lew-gaer
Wrth ymgodymu fel dau dwrch.

Wedi peidio â tharo eu gilydd, daethant i garchar
Wrth dorri cytundebau yng nghof:
Achos pan daw'r amser,
Byddwn ni yn eich lladd chi!
A chithau — ninnau!

Pe tasai'r byd heb bobloedd,
Fe fasen ni'n byw yn mor llawen!
Er lles dyn, er mwyn llawenydd
Dynolryw unedig yng nghofleidiad cadarn cariad
Fe fasai esgyrn yn torri â chlec.

Tradycja

Traddodiad

Samosierra

Hunansierra